Tại tỉnh Quảng Ngãi, thời gian qua có nhiều doanh nghiệp được UBND tỉnh cho phép lập quy hoạch dưới hình thức tự bỏ kinh phí thực hiện. Trong khi đó, tại Quảng Bình, nhiều dự án "bánh vẽ" kéo dài khiến dân khốn khổ.
Tài trợ phải minh bạch, không trục lợi riêng
Đơn cử những đơn vị đang được UBND tỉnh Quảng Ngãi đng ý lập quy hoạch như Liên danh Công ty CP Tổng Công ty Đầu tư Hợp Nghĩa và Công ty CP Vạn Quỳnh tài trợ lập quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2.000 khu vực công viên trung tâm TP Quảng Ngãi mở rộng và khu vực dọc ven biển các xã Tịnh Khê, Tịnh Kỳ, TP Quảng Ngãi; Công ty CP Phát triển Bất động sản Hòa Phát và Công ty CP Tổng Công ty Đầu tư Hợp Nghĩa tài trợ lập quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2.000 Khu đô thị - dịch vụ Nam Châu - Bình Long, huyện Bình Sơn; Công ty CP Tổng Công ty Đầu tư Hợp Nghĩa tài trợ lập quy hoạch điều chỉnh tỉ lệ 1/2.000 dân cư Tịnh Phong làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo, tiến đến đề xuất dự án đầu tư. Một công ty khác đề nghị được tài trợ lập quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2.000 cho dự án Khu đô thị dịch vụ hậu cần Nam sân bay Chu Lai, huyện Bình Sơn…
Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi cho phép nhiều doanh nghiệp bất động sản tài trợ lập quy hoạch Ảnh: Tử Trực.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, phần lớn những đơn vị xin tài trợ lập quy hoạch đều là những nơi mà các doanh nghiệp này có nguyện vọng đầu tư thực hiện dự án.
Ông Nguyễn Trọng Nguyên - một chuyên gia về lĩnh vực xây dựng, công tác lập quy hoạch ở Quảng Ngãi - cho rằng bản chất của việc hỗ trợ chi phí để lập quy hoạch không sai luật. Nhưng để đánh giá một quy hoạch do đơn vị đó tài trợ lập ra có minh bạch, đúng mục đích, định hướng hay không thì rất mong manh. "Dưới danh nghĩa tài trợ lập quy hoạch nhưng đơn vị đó chủ yếu vẽ ra những quy hoạch đẹp, xung quanh dự án do mình triển khai nhằm trục lợi về sau. Việc này cần ngăn chặn" - ông Nguyên nói.
Kỹ sư Nguyễn Hoàng Ngân, một chuyên gia lĩnh vực xây dựng quê ở Quảng Ngãi, cho rằng việc tài trợ lập quy hoạch chỉ nên thực hiện dưới hình thức đơn vị tài trợ gửi tiền trực tiếp vào tài khoản của cơ quan chủ quản làm quy hoạch. Cơ quan thực hiện quy hoạch làm đầy đủ các bước của tiến trình quy hoạch... Còn nếu trường hợp doanh nghiệp lớn, đề xuất khai phá một vùng đất mới làm tăng giá trị sử dụng đất và vùng đất đó phải nằm trong quy hoạch chung theo định hướng phát triển đô thị, lan tỏa hoặc kết nối đô thị, giúp đem lại ngun thu cho ngân sách từ tiền thu sử dụng đất của dự án… thì có thể cân nhắc cho phép họ tài trợ để đẩy nhanh tiến độ.
Ông Đặng Văn Minh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, cho biết liên quan đến việc tài trợ lập quy hoạch, UBND tỉnh Quảng Ngãi cũng đã có văn bản chỉ đạo việc tăng cường quản lý công tác đô thị, quy hoạch xây dựng trên địa bàn. Đặc biệt, việc tài trợ kinh phí lập quy hoạch là tự nguyện, không điều kiện, không vì lợi ích của nhà tài trợ làm ảnh hưởng tới lợi ích chung của cộng đng, của xã hội cũng như tính minh bạch trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch và không gắn với việc lựa chọn nhà đầu tư.
Hàng loạt dự án "trên giấy" khiến dân khốn khổ
Theo tìm hiểu, năm 2016, UBND tỉnh Quảng Bình giao đất cho Công ty CP Tập đoàn Trường Thịnh để thực hiện dự án Khu Du lịch và nhà ở sinh thái Sun Spa - Đảo Yến với diện tích hơn 60 ha trải dài trên địa bàn 2 thôn Đông Hưng, Thọ Sơn của xã Quảng Đông. Dự kiến, khi dự án đi vào hoạt động có khả năng cung cấp dịch vụ cho 1.500 người/ngày.
Dự án được kỳ vọng là "khu du lịch sinh thái đẳng cấp, tạo "cú hích" phát triển du lịch - dịch vụ phía Bắc Quảng Bình". Tuy nhiên, sau 6 năm giao đất, dự án không thi công bất cứ hạng mục nào, nhà đầu tư bị đánh giá thiếu thiện chí, không thực hiện các quy định pháp luật về đầu tư… Đáng nói, đến nay dự án còn chậm chi trả gần 40 tỉ đng tiền bi thường tái định cư khiến nhiều hộ dân xã Quảng Đông phải sống trong tình trạng nhà cửa xuống cấp, ruộng vườn, ao h không thể canh tác.
Dự án “bánh vẽ” ở khu đất vàng của Công ty TNHH Phú Ninh tại bán đảo Bảo Ninh, TP Đng Hới, tỉnh Quảng Bình Ảnh: Hoàng Phúc.
Tương tự là 2 dự án với 3 ha đất "vàng" trên bán đảo Bảo Ninh (TP Đng Hới) được UBND tỉnh Quảng Bình cấp cho Công ty TNHH Phú Ninh đầu tư xây khu nghỉ dưỡng, khu nhà hàng ẩm thực từ năm 2015, với thời hạn 50 năm. Đây là 2 dự án nằm ở vị trí đắc địa, trước mặt là đường Võ Nguyên Giáp, bên trái là đường 32 m, sau lưng là biển với cảnh quan rất đẹp. Thế nhưng 7 năm trôi qua, dự án vẫn là bãi đất trống hoang vu, cỏ mọc um tùm, chưa có bất kỳ hạng mục nào được xây dựng, thậm chí hàng rào che chắn cho khu đất cũng không có.
Ông Hoàng Quốc Việt, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Bình, thừa nhận sau khi UBND tỉnh giao 2 lô đất cho Công ty TNHH Phú Ninh để đầu tư xây dựng khu nghỉ dưỡng và khu nhà hàng ẩm thực có quy mô lớn, tại vị trí đắc địa đó thì đến nay, khu đất bị bỏ hoang gây lãng phí tài nguyên đất đai.
Bảo đảm tuân thủ các quy định pháp luật
Trong công văn mới đây gửi UBND các tỉnh, thành phố, Bộ Xây dựng cho rằng việc triển khai lập đ án quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng được các tổ chức, cá nhân tài trợ kinh phí phải bảo đảm tuân thủ các quy định pháp luật về trách nhiệm, thẩm quyền và trình tự, thủ tục tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt theo quy định tại Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch đô thị. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chịu trách nhiệm bảo đảm việc tài trợ kinh phí lập quy hoạch là tự nguyện, không điều kiện, không vì lợi ích của nhà tài trợ làm ảnh hưởng tới lợi ích chung của cộng đng, của xã hội.
