Ngân hàng ạt rao bán nhà đất thế chấp

Ngân hàng (NH) TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) vừa thông báo lựa chọn tổ chức đấu giá khoản nợ của Công ty TNHH Xây dựng Sản xuất Thương mại Tài Nguyên (viết tắt là Công ty Tài Nguyên). Tài sản đấu giá là toàn bộ nợ gốc, lãi phát sinh tại thời điểm bán đấu giá (nợ gốc, lãi tạm tính đến ngày 29-3 là hơn 4.063 tỉ đng).

Nhiều lô đất, dự án chung cư hàng ngàn tỉ

Tài sản thế chấp cho khoản nợ này là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai thuộc dự án Kenton ở huyện Nhà Bè, TP HCM; các quyền tài sản của mỏ đá ở huyện Quốc Oai, TP Hà Nội. Trong đó, riêng dự án Kenton được định giá lên tới 7.836 tỉ đng và chủ đầu tư đã thế chấp tại các NH gm BIDV, Hàng hải Việt Nam (MSB), Đại chúng Việt Nam (PVCombank). Riêng giá trị tài sản bảo đảm được phân chia, hạch toán tại BIDV là hơn 4.545 tỉ đng.

Ngoài ra, BIDV cũng phát mại để thu hi khoản nợ của Công ty Nhà Hưng Ngân. Tính đến hết ngày 5-2, toàn bộ dư nợ của khoản vay là 518,7 tỉ đng (gm dư nợ gốc và lãi vay). Tài sản bảo đảm của khoản nợ được đem bán đấu giá gm các lô nhà đất ở TP HCM, Hà Nội và Kiên Giang, trong đó có tài sản hình thành từ vốn vay là một phần dự án "Khu nhà ở cao tầng và khu phức hợp thương mại dịch vụ" tại quận 12, TP HCM (không bao gm 971 căn bộ của 3 block A1, A2, B1 đã nghiệm thu, bàn giao cho người mua)... Giá khởi điểm rao bán khoản nợ này là 466,9 tỉ đng.

Dự án Kenton (huyện Nhà Bè, TP HCM). Ảnh: NGỌC ÁNH

Các NH thương mại khác cũng đẩy mạnh rao bán tài sản thế chấp là bất động sản (BĐS) để thu hi, xử lý nợ theo Nghị quyết 42 của Quốc hội. NH TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) đang rao bán đấu giá quyền tài sản phát sinh từ 27 h sơ đền bù diện tích hơn 20.803 m2 thuộc dự án khu dân cư Bảo Hưng và 2 quyền sử dụng đất khác đều ở quận 8 với tổng diện tích 12.669 m2. Tổng giá trị 2 tài sản này là 711 tỉ đng. Hàng loạt lô BĐS khác trị giá từ vài chục tỉ đến vài trăm tỉ đng cũng được NH này tích cực bán đấu giá để thu hi nợ. Các NH thương mại khác cũng liên tục rao bán đấu giá tài sản để thu hi nợ là các BĐS ở nhiều địa phương của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp (DN).

Do dịch Covid-19, số lượng DN giải thể, ngừng hoạt động những tháng đầu năm tăng cao so với cùng kỳ khiến nguy cơ nợ tiềm ẩn, nợ xấu ở các NH thương mại gia tăng. Xu hướng đẩy mạnh rao bán tài sản thế chấp là BĐS để xử lý, thu hi nợ đã được các NH thương mại xúc tiến thời gian qua và tiếp tục đẩy mạnh trong bối cảnh hiện nay.

Tổng giám đốc một công ty BĐS đã triển khai khá nhiều dự án tại TP HCM cho biết rất quan tâm đến dự án BĐS phát mại. Bởi các dự án này đã qua một vòng kiểm tra pháp lý, định giá từ các NH thương mại, nhất là những dự án có vị trí tốt, giá chấp nhận được. Tuy nhiên, khi mua các dự án phát mại, chủ đầu tư sẽ quan tâm thiết kế có sẵn có phù hợp với thực tế không, vì đa số dự án trước đây thiết kế căn hộ lớn hoặc tỉ lệ căn hộ không nhiều... Mua BĐS phát mại xong, DN muốn điều chỉnh sẽ tốn thời gian hoặc không thể điều chỉnh được thì khó gia tăng lợi nhuận.

Một chuyên gia BĐS khác nhìn nhận thực trạng phát mại dự án nhà đất trong giai đoạn này rất sôi động, DN có nhiều sự lựa chọn. Ngoài giá thanh lý, các DN nên quan tâm đến chủ đầu tư cũ có uy tín không hoặc tên tuổi dự án từng dính lùm xùm gì. Nếu dự án căn hộ thì phải có vị trí, giá tốt và phù hợp với thị trường.

Chuyên gia tài chính - TS Đinh Thế Hiển phân tích thị trường BĐS gặp khó trong thời gian qua và hiện tại là tác động từ dịch Covid-19 càng khiến việc rao bán nhà đất thế chấp thêm khó, thị trường không dễ hấp thụ. Các dự án BĐS lớn giá trị từ vài trăm tỉ đng đến hàng ngàn tỉ đng sẽ rất khó tìm được nhà đầu tư. Ngay nhà đầu tư nước ngoài cũng chưa mặn mà vì họ cũng đang bị ảnh hưởng từ dịch bệnh.

"Dù vậy, cả DN BĐS và NH TMCP đã có kinh nghiệm từ những giai đoạn khó khăn trong quá khứ. Trong khoảng 5 năm nay, vốn tín dụng đổ vào BĐS đã được ngành NH kiểm soát chặt hơn, các dự án được rót vốn NH đã qua thẩm định nên không quá khó khăn trong việc xử lý thu hi nợ như giai đoạn trước. Các DN trụ lại trên thị trường đến thời điểm này cũng đã được thị trường tự sàng lọc" - TS Đinh Thế Hiển nhận xét.

Phát hành trái phiếu để mua lại khoản nợ

TS Lê Đạt Chí (Trường ĐH Kinh tế TP HCM) cho biết nhiều DN sản xuất - kinh doanh đang gặp khó khăn do dịch bệnh, có tài sản thế chấp là BĐS tại các NH thương mại. Trong điều kiện khó khăn chung này, nếu không được hỗ trợ kịp thời, DN sẽ không có khả năng trả nợ vay và dễ bị phát mại tài sản thế chấp là BĐS để thu hi nợ. Do đó, các NH thương mại có thể tính đến phương án thay vì phát mại tài sản thế chấp thì phát hành trái phiếu để mua lại khoản nợ của DN trong khoản thời gian nhất định, tạo cơ hội cho DN tiếp tục hoạt động, trả nợ. Trái phiếu này sau đó NH thương mại có thể đem thế chấp như giấy tờ có giá để vay vốn lãi suất thấp từ NH Nhà nước.